Meer geschiedenis? Kijk op NPOKennis.nl
↳ Enter om te zoeken
18 juli 2017

Naakt in Callantsoog

Naaktstrand foto
Bekijk Video
3 min

Opkomst naturisme
Op het congres van 1974 van de Internationale Naturisten Federatie is de definitie van het naturisme als volgt geformuleerd: ‘Naturisme is een humanitaire stroming die streeft naar de herintegratie van de natuur en natuurlijkheid in het menselijk leven en daarbij het naakte lichaam ziet zoals een natuurlijk gegeven.’

Eind negentiende eeuw komt deze vorm van het naturisme op in Duitsland. Door de verregaande industrialisatie heeft de middenklasse de behoefte om dichter bij de natuur te komen. Ze besluiten soberder te leven en zonder kleren rond te lopen.

In Nederland komt het naturisme aan het eind van de jaren twintig van de vorige eeuw op. Nederlands naturist van het eerste uur is Harry Dissen (1898 – 1986). Op zondagochtend gaat Dissen in de jaren dertig met zijn vrienden naar Noordwijk om daar naakt te zwemmen en te sporten. “Daar was dan geen hond, of we zetten iemand op de uitkijk.”

De Bond van Lichtvrienden is de eerste Nederlandse naturistenvereniging en wordt in 1931 opgericht. Op afgelegen plekken komen zij samen. Er heerst in Nederland nog lang een taboe op het naaktlopen. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog kunnen naturisten in het buitenland in landen als Joegoslavië wel vrij naakt recreëren.

17 juli 2006

De strijd om het naaktstrand, NCRV

Still Villahistorica
Bekijk Video
2 min

"Het kon mij niet schelen. Ik wil niet anders”

Naakt op de bon
In de jaren zestig wordt er op een aantal plekken aan de Nederlandse kust stiekem naakt gerecreëerd. Het rustige stukje strand tussen Callantsoog en de Sint Maartenszee groeit uit tot een geliefde plek voor naturisten. Als er een politieagent in de buurt komt, wordt er vlug even wat kleding aan gedaan.

Maar niet in 1971: dan lokken de twee Amsterdammers Nel Molenkamp-Quist en Ton Wilhelm een proefproces uit door expres op de bon te gaan. “Ik bleef juist bloot, het kon mij niet schelen. Ik wil niet anders”, aldus Quist.

Quist en Wilhelm weigeren de bekeuring te betalen en een rechtszaak volgt. De advocaat wordt betaald door de Nederlandse Federatie voor Naturisten (NFN). “Het is verrukkelijk. U zou het zelf eens moeten proberen!” Roept Nel Molenkamp-Quist in de rechtszaal. In het najaar van 1971 worden de twee naturisten vrijgesproken.

De rechters zijn van mening dat in dit geval de twee naturisten niet in strijd handelen met artikel 239 van het wetboek van strafrecht, dat schennis der openbare eerbaarheid verbiedt. Daarmee zijn de twee niet strafbaar. In het hoger beroep dat maanden later volgt wordt dit nogmaals bevestigd.

Het stuk strand ligt volgens de rechters zo afgelegen dat niemand onverwacht met het bloot in aanraking hoeft te komen. Hiermee is het hek van de dam, naturisten voelen zich vrij om naakt in Callantsoog te recreëren en een raadsvoorstel voor een gelegaliseerd naaktstrand is in de maak.

Het mag nu en iedereen vindt het gewoon, 1973
© Het Vrije Volk

"Mijn lichaam is geen lustobject meer"

In de zomer van 1972 is het meteen erg druk op het stuk aan de kust. Een Amsterdamse naturist vertelt aan de Leeuwarder courant in 1972: “We komen hier al jaren, vorig jaar werd het pas goed druk. Het proces is een geweldige overwinning voor de naturisten. Kinderen rennen ongegeneerd rond en als ze uit zee komen hebben ze geen last van natte zwembroeken waar zand tussen kruipt.”

Een bezoeker uit Utrecht is na twee dagen op het naaktstrand in Callantsoog meteen enthousiast: “Een grandioze ervaring. In het begin zat ik alleen maar en keek wat rond. Maar als je eenmaal loopt is het een ontzettend bevrijdend gevoel. Mijn lichaam is geen lustobject meer.” 

Piet Vos in actie tegen het naaktstrand
© De Telegraaf

Niet op mijn strand
In Callantsoog is niet iedereen blij met de komst van het naaktstrand. De 86-jarige strandtenteigenaar Piet Vos verzet zich fel tegen de naaktrecreatie op het strand van Callantsoog. Mensen die naakt op het strand lopen wil hij met verf een zwembroekje opspuiten. “Als ze geen zwembroek hebben dan zullen wij zorgen dat ze een zwembroekje aankrijgen. En we hebben verf die er nooit meer af gaat.”

Ook de VVV en eigenaars van strandtenten zien het naaktstrand niet zo zitten. Zij maken zich zorgen over een terugloop in het aantal toeristen. 

Om het raadoverleg te beïnvloeden roept Vos in april 1973 een demonstratie bijeen. Vijftig bezorgde bewoners nemen met spandoeken deel aan het protest, maar het mag niet baten. Vijf van de zeven raadsleden stemmen voor het voorstel. Callantsoog krijgt daarmee het eerste naaktstrand van Nederland.

Giechelaars en gluurders zijn nu overtuigde naaktlopers, 1977
© Het Vrije Volk

Vierhonderd meter van het ruim 12 km lange strand krijgen de naturisten tussen de kilometerpalen 15.530 en 14.950. “Op deze manier houd je het in de hand, iedereen weet waar hij zich aan te houden heeft”, aldus wethouder Leguit.

In de maanden die volgen op het besluit ontvangt de burgemeester nog geregeld dreig- en klaagbrieven. Als in de zomer van 1973 blijkt dat de naturisten geen vlieg kwaad doen en juist meer inkomsten voor Callantsoog brengen, verdwijnt het protest.

Andere gemeenten volgen het voorbeeld van Callantsoog en in mei 1975 besluit ook van Agt dat de ongeklede recreatie op bepaalde, aangewezen strandgedeelten niet als schennis van de eerbaarheid kan worden beschouwd. Daarmee komt een einde aan het debat.

Credits
  • Tess de Bruijn

Vragen?

Heeft u vragen, ideeën of opmerkingen?

Neem dan contact op met de redactie:

Meer Andere Tijden