Meer geschiedenis? Kijk op NPOKennis.nl
↳ Enter om te zoeken
Kennedy en Nixon in debat

zongebruind

Op die 26e september 1960 oogt presidentskandidaat Richard Nixon is een beetje pips. Was zijn tegenstrever John F. Kennedy zo overtuigend geweest? Kennedy ziet er in elk geval een stuk frisser uit: hij oogt zongebruind, kalm en uitgeslapen. Nixon heeft de pech dat hij herstellend is van een knie-operatie. Hij heeft twee weken in het ziekenhuis gelegen, is ongeschoren en ziet er bleek en mager uit.

Nixon weigert desondanks make-up, in tegenstelling tot Kennedy die wél slim gebruik heeft gemaakt van de grime. Het is het eerste televisiedebat ooit en de publiciteit is enorm: bijna tachtig miljoen Amerikanen zitten achter de tv. Nixon heeft het belang van het nieuwe medium duidelijk onderschat. De slechte eerste indruk blijkt verpletterend voor hem. Dat hij op de radio beter overkomt maakt weinig uit: de tv is in 1960 in de Verenigde Staten al massaal ingeburgerd.

17 november 2003

Kennedy en de media

George Herman en president Kennedy
Bekijk Video
28 min

"moving again"

Het eerste 'Great Debate' gaat vooral over binnenlandse kwesties. Iedere kandidaat krijgt acht minuten voor een thematisch verhaal, waarna vragen van een panel volgen. Tot slot krijgen beide kandidaten drie minuten de tijd voor een laatste statement.

"I think it's time America started moving again."

Democraat Kennedy windt geen doekjes om zijn ambities. Hij schetst een land dat onder de Republikeinse regering glans heeft verloren en vervallen is in een Koude Oorlog-retoriek met de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten moeten het volledige economische potentieel benutten, en daarbij voorzien in de behoeften van armen.

Nixon nuanceert Kennedy's sneer. Amerika moet weer koploper worden, stelt Nixon, die de behaalde resultaten verdedigt: "De Republikeinen bouwden meer scholen, ziekenhuizen en wegen dan de voorgaande Democratische regering." Wanneer de twee bakkeleien hoe alle plannen gefinancierd moeten worden, geeft Kennedy er een retorisch slimme draai aan:

"The question before us all...is: can freedom in the next generation conquer, or are the Communists going to be successful? That's the great issue. And if we meet our responsibilities, I think freedom will conquer."

Het merk Kennedy lijkt geboren. Dit zijn de woorden waar Amerikanen voor zwichten. Maar meer nog dan een inhoudelijke discussie is het eerste televisiedebat in de geschiedenis uitgemond in een lesje 'image-building'. Na afloop van het debat zou Nixon worden gebeld door zijn moeder, die tv had gekeken: ze vroeg zich af of hij soms ziek was.

Het radiopubliek had ondertussen niets gemerkt van Nixon's wat armzalige voorkomen, en vond het debat een gelijkspel.

machtig medium

Na het eerste debat herstelt Nixon zich op de tweede en derde televisie-avond: hij komt weer op gewicht en draagt ook make-up. Toch is het kwaad al geschied. Kennedy verscheen met een achterstand in de peilingen op tv en haalde met dit optreden Nixon in, die dit verschil niet meer kon goedmaken. Niet in de laatste plaats omdat de andere debatten miljoenen kijkers minder trokken. Die hadden hun oordeel al geveld.

Televisie bleek een machtig medium. Politiek was de huiskamer binnengetreden, en de gewone Amerikaan had zijn stem terug. Kandidaten konden gewogen worden op hun naakte woorden. Dat uiterlijk hierbij ook een niet te onderschatten rol speelde, was in dit experiment feilloos aangetoond. Zou het daarom nog zestien jaar duren, voor de eerstvolgende kandidaten een confrontatie op tv aandurfden?

Kijk en luister naar

  • Alle debatten tussen Kennedy en Nixon in 1960
  • Kennedy en de media
    Andere Tijden 18 november 2003
    In 1963 werd hij vermoord – maar vergeten is hij nooit. John F. Kennedy, de meest charismatische president die Amerika ooit heeft gehad. En de meest telegenieke. In Andere Tijden de vraag hoe hij dat deed, en hoe hij de journalisten om zijn vinger wond. Kennedy en de media, in Andere Tijden.
Credits
  • Erik van den Berg

Vragen?

Heeft u vragen, ideeën of opmerkingen?

Neem dan contact op met de redactie: